Lời mở đầu
Quốc lộ 15 chủ yếu men theo chân dãy núi Trường Sơn, là tuyến đường có nhiều kỳ tích trong chiến tranh bảo vệ tổ quốc, ngày nay là một tuyến giao thông quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội phía Tây các địa phương thuộc các tỉnh phía Bắc miền Trung ven dải Trường Sơn.
…
Được bắt đầu từ ngã ba Tòng Đậu, nơi giao với quốc lộ 6, tỉnh từ Hòa Bình), quốc lộ 15 đi qua các tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình và kết thúc tại thị trấn Cam Lộ (tỉnh Quảng Trị),
Quốc lộ 15 đi qua các huyện sau:
Mai Châu - Quan Hóa - Bá Thước - Lang Chánh - Ngọc Lặc - Thọ Xuân - Thường Xuân - Như Xuân( Thanh Hóa) - Nghĩa Đàn - Tân Kỳ - Đô Lương - Thanh Chương - Nam Đàn ( Nghệ An) - Đức Thọ - Can Lộc - Thạch Hà - Hương Khê ( Hà Tinh ) - Tuyên Hóa - Minh Hóa - Bố Trạch - Quảng Ninh - Lệ Thủy ( Quảng Bình) - Vĩnh Linh - Gio Linh - Cam Lộ ( Quảng Trị )
Đây là một Tuyến đường hiện men theo những dải núi rừng Tây Bắc và dải Trường Sơn đến hết đồng Bằng sông Cửu Long suốt chiều dài đất nước. Đây chính là tuyến xuyên Việt thứ 2 sau trục quốc lộ 1A.
(Phố Vãng Mai Châu nơi khởi đầu quốc lộ 15 )
Cùng với các trục quốc lộ 12A, quốc lộ 14 rồi đến quốc lộ 15...tất cả đều men theo dải núi Trường Sơn đi xuống phía
15 trên được xây dựng mở rộng thành đường Hồ Chí Minh.
Từ Ngã ba Tòng Đậu thuộc huyện Mai Châu ( tỉnh Hòa Bình) nơi đầu tuyến quốc lộ 15, nới giao nhau giữa quốc lộ 6 và quốc lộ 15, Đứng trên đỉnh Thung Khe trên dốc đường 6 nhìn xuống, ta sẽ nhìn thấy thị trấn Mai Châu rất đẹp với những maí nhà sàn và một màu xanh đồng ruộng.
Tại thị trấn Mai Châu ngày xưa trong những năm kháng chiến chống Mỹ, nơi đây là một phố huyện nhỏ, với những mái nhà đơn sơ được gọi là phố Vãng. Phố có một dãy chạy dài từ theo trục đường bộ và cũng có bưu điện , có nhà bách hóa, có bệnh viện và có cửa hàng ăn uống, là điểm dừng chân của những đoàn xe vận tải đi vào chiến trường B, Nơi này vào những năm 1967, 1968 còn là nơi đóng quân của bộ đội Ra Đa 292, thuộc binh chủng Ra Đa Quân chủng PKKQ. Là một trong 4 trung đoàn Ra Đa làm nhiệm vụ canh gác bầu trời tổ quốc và vùng trời Hà Nội. Ngày đó Bộ đội Ra đa 292 có nhiều đại đội ra đa đóng quân dọc theo quốc lộ 6 và quốc lộ 217 bây giờ. Trong suốt cuộc chiến tranh chống Mỹ, Binh chủng Ra Đa trong đó có trung đoàn 292 đã vươn cánh sóng trên vùng trời Tây Bắc phát hiện máy bay địch từ hướng Lào và Thái Lan xâm phạm bầu trời, đã giúp lực lượng tên lửa và không quân bắn hạ nhiều máy bay Mỹ trên vùng trời tổ quốc. Trong đó đặc biệt là bảo vệ vùng trời Hà Nội, trong chiến dịch đánh bại cuộc tập kích chiến lược bằng đường không, chủ yếu là máy bay B52 vào mùa đông năm 1972 tại Thủ Đô Hà Nội..
Nhưng Năm đó đất Mai Châu còn là nơi có đông dân Thái Bình lên đây khai hoang lập nghiệp. nơi đây từ ngày xưa cũng đã được xây một trạm thủy điện nhỏ, cung cấp điện sinh hoạt cho nhân dân và bộ đội đóng quân trong vùng.
Mai Châu hoang sơ xưa kia bây giờ đang tận dựng những lợi thế “ trời cho” về nguồn tai nguyên để làm du lịch. và đã trở nên nổi tiếng.
Đi theo con đường nhỏ tiếp theo những vùng đất: Thạch Mai, thuộc huyện Quan Hóa ( Thanh Hóa ), rồi quốc lộ 15 giao với quốc lộ 217 tại Bá Lộc (xã Thiết Kế) thuộc huyện Bá Thước, sau đó tách ra tại Quyết Thắng ( xã Thiết Ống – Quan Hóa ), Tại nơi xa xôi và hẻo lánh này vào những năm 2000 công ty cầu 1 Thăng Long thuộc Tổng công ty xây dựng Thăng Long đã xây 2 cầu Hồi Xuân và Bá Thước, bắc qua dòng sông Mã tạo điều kiện phát triển kinh tế các huyện miền núi phía Tây Thanh Hóa.
Quốc lộ 15 đi lướt qua phía đông huyện Lang Chánh và giao với đường Hồ Chí Minh tại thị trấn Ngọc Lặc, huyện Ngọc Lặc. Nơi này ngày xưa là vùng đất cổ của cư dân cư trú thời đại đá mới (thuộc văn hoá Hòa Bình).Vào thời văn hoá Đông Sơn, Đến đầu công nguyên Ngọc Lặc thuộc vùng đất Đô Lung.Thời thuộc Hán, Ngọc Lặc thuộc huyện Võ Biền.Thời thuộc Tuỳ - Đường (581 - 905) miền đất Ngọc Lặc thuộc huyện Di Phong rồi huyện Trường Lâm đến tận thời Đinh - Tiền Lê – Lý. Cũng từ vùng đất Ngọc Lặc nghĩa quân Lam Sơn dấy binh khởi nghĩa đánh thắng quân Minh xâm lược, giành lại độc lập cho dân tộc lập nên triều đại hậu Lê, một triều đại phong kiến thịnh trị nhất so với các triều đại phong kiến Việt Nam. Nên vùng đất Ngọc Lặc được các triều đại phong kiến Việt Nam ví như một viên ngọc quý phải lấy lụa và gấm vóc bọc chặt để cất kỹ hay viên ngọc quý phải được cất giữ như nhà vua cất giữ "triện" trong một cái ẩm. Tên gọi huyện Ngọc Lặc được xuất xứ từ đấy
Bắt đầu từ đây quốc lộ 15 đi chung với đường Hồ Chí Minh và qua các vùng đất: Thọ Xuân, Thường Xuân, Như Xuân ( Thanh Hóa ).
Tại vùng đất phía Tây Xứ Thanh này, nơi có quốc lộ 15 song trùng với trục đường Hồ Chí Minh có nhiều di tích lịch sử trong chiến tranh bảo vệ tổ quốc, trong đó lớn nhất là khu di tích Lam Kinh (Lam Sơn),
Thành Lam kinh nơi bắt đầu của thời kỳ hậu Lê trong lịch sử Việt Nam
Rồi giao với quốc lộ 47 tại đây.Nơi này các sân bay Sao Vàng chừng đô 15km.
Trục đường đi tiếp qua Nghĩa Đàn và đến thị xã Thái Hòa thuộc tỉnh Nghệ An.
Thái Hòa xưa kia là thủ phủ của Phủ Quỳ, là trung tâm kinh tế, văn hóa, xã hội của vùng Tây Bắc tỉnh Nghệ An. Là địa phương nổi tiếng về tài nguyên thiên nhiên phong phú, có vùng đất đỏ bazan rộng lớn. Thái Hòa lâu nay được biết đến bởi nhiều sản phẩm từ cây công nghiệp như chè, cao su, cà phê Phủ Quỳ, cam Thái Hòa...
Với hệ thống giao thông thuận tiện với 2 trục quốc lộ đi qua Thị xã Thái Hòa đang xây dựng để trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa, xã hội, y tế, giáo dục và đào tạo, tài chính- ngân hàng của vùng tây bắc Nghệ An và trở thành thành phố loại 3 của vùng kinh tế Nam Thanh - Bắc Nghệ.
Tại đây quốc lộ 15 được tách ra tại quốc lộ 45 để đi xuống phía Nam Nam
Qua Tân Kỳ, quốc lộ 15 đi tiếp đến thị trấn Đô Lương (huyện Đô Lương) và giao với quốc lộ 7 và giao cắt với quốc lộ 46 tại Nam Tân, huyện Nam Đàn ( nghệ An). Từ đây cách khoảng 4km theo quốc lộ 46 là làng Kim Liên, xã Kim Liên là quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.
Quốc lộ 15 đi tiếp rồi qua sông Lam tại cầu Tri Lễ, trên sông La và đi tiếp theo hướng Đông và Đông Nam qua các địạ danh các xã Tùng Ảnh,, rồi giao với quốc lộ 8 tại thị trấn Đức Thọ (huyện Đức Thọ Hà Tĩnh).Quốc lộ 15 đi tiếp qua xã
Phú Lộc, rồi đến ngã ba Đồng Lộc.tại xã Đồng Lộc giao với tỉnh lộ 2.
Ngã ba Đồng Lộc là giao điểm của quốc lộ 15A và tỉnh lộ 2 của Hà Tĩnh, thuộc xã Đồng Lộc, huyện Can Lộc Hà Tĩnh, một trong những điểm giao thông quan trong trên tuyến vận tải chiến lược trên đường mòn Hồ Chí Minh xuyên qua dãy núi Trường Sơn trong chiến tranh giải phong miền Nam, cho nên không quân Mỹ đã tập trung nhiều máy bay thả bom nhằm cắt đứt đường tiếp tế của đồng bào và nhân dân miền Bắc cho chiến trường miền Nam. Bây giờ là khu di tích lịch sử gắn liền với sự hy sinh của một tiểu đội với10 nữ thanh niên xung phong phong, trẻ, tuổi từ 17 đến 22. có nhiệm vụ canh giữ giao điểm, phá bom và sửa đường thông xe khi bị bom phá trong cuộc chiến tranh giải phóng miền Nam Việt Nam
Quốc lộ 15 đi tiếp và giao với đường Hồ Chí Minh tại xã Phúc Đông, nhưng trước đó quốc lộ 15 chạy men theo sông Ngàn Sâu, song song xuống phía Nam với đường Hồ Chí Minh. Đi tiếp quốc lộ 15 xuống phía nam thì qua Hương Khê – Hà Tĩnh, đến Tân Sơn ( Ga đường sắt Tân Ấp ) thì rẽ lên hướng tây tới Thanh Lâm thì giao với quốc lộ 12A. Đi tiếp từ Thanh Lâm qua nút giao quốc lộ 12 nhánh Đông là đến Liêm Hóa, qua đèo Đá Đẽo đến Vĩnh Sơn ( huyện Bố Trạch tỉnh Quảng Bình ). Đến đây quốc lộ 15 gần như kết thúc, đường Hồ Chí Minh gần như hoàn toàn thay thế quốc lộ 15.cũ còn lại và tại đây quốc lộ 15 cũ bây là đường Hồ Chí Minh được chia thành 2 nhánh: Nhánh Đông và nhánh Tây.
1) Nhánh Đông:
Nhánh Đông từ Vĩnh Sơn qua cầu Xuân Sơn. Ngày xưa trong chiến tranh là một bến phà bị không quân Mỹ đánh phá ác liệt và được ví như “túi bom” của vùng chảo lửa trên đường Trường Sơn. Tuy bị đánh phá ác liệt cả ngày lẫn đêm nhằm nung chảy cái yết hầu của vùng “cán xoong”, trên đường Trường Sơn Đông và đường 20 Quyết Thắng nối đường Trường Sơn Đông với tuyến đường Trường Sơn Tây, hòng cắt đứt mạch máu giao thông của ta và đã có nhiều người hi sinh, bao chuyến hàng bị cháy nhưng ý chí của cán bộ, chiến sĩ thanh niên xung phong vẫn vững vàng...
Hơn 40 năm đã trôi qua, cảnh vật còn đó, bến phà còn đây, dòng sông Son bình dị vẫn đong đầy bao kỉ niệm không thể nào quên. bến phà Xuân Sơn giờ đã có cầu Xuân Sơn của thời kì CNH - HĐH, nhưng di tích lịch sử “Bến phà Xuân Sơn” vẫn trường tồn cùng sức sống của non sông, đất nước.
Tại bến phà trên quốc lộ 15 này chứa đựng nhiều dấu ấn của lịch sử của tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, vào tháng 5 năm 2000, được phép của Thủ Tướng Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải đã khởi công xây dựng đường Hồ Chí Minh giai đoạn 1, được bắt đầu tại Hòa Lạc ( Hà Tây cũ) bây giờ là nút giao đại lộ Thăng Long( Hà Nội ) đến Bình Phước và xây dựng cầu Xuân Sơn qua dòng sông Son.
Cầu Xuân Sơn gần với điểm đầu đường 20 quyết thắng, là cầu lớn nhất trên dự án đường Hồ Chí Minh, do Công ty công trình giao thông 510 thi công. Công trình được áp dụng công nghệ thi công cầu tiên tiến nhất tại Việt Nam
Như vậy bắt đầu từ đây tuyến đường Hồ Chí Minh có nhiều đoạn song trùng với quốc lộ 15 tại miền Trung được xây dựng.
Bây giờ nơi đây nhờ có giao thông thuận tiện, Động Phong Nha – Kẻ Bàng đã trở thành một điểm du lịch khám phá nổi tiếng của Việt Nam
Quốc lộ 15 nhánh Đông đi tiếp qua các địa danh: Dũng Cảm, Thắng Lợi, Long Đại, Mỹ Sơn, Mỹ Cương, ( nơi này vẫn là đường 15), Kiến Giang, (H. Lệ Thủy ), Đá Mọc, Bến Quan và giao với quốc lộ 9 tại Cam Lộ và đi chung với quốc lộ 9 đến tại thị trấn Cam Lộ tỉnh Quảng Trị. nhập và đi chung với quốc lộ 9 tới điểm đầu quốc lộ 14 tại Ka Lu, thuộc huyện Cam Lộ Quảng Trị.
Cam Lộ là một vùng đất cổ đã được các vương triều phong kiến khai phá xây làng, lập doanh trại đồn trú. Cam Lộ là địa phương có nhiều tuyến giao thông quan trọng đi ngang qua: Quốc lộ 1A , Đường Hồ Chí Minh, Đường 9, tuyến hành lang kinh tế Đông - Tây, đường xuyên Á từ Lào về cảng Cửa Việt là điểm kết thúc quốc lộ 15 và cũng là là điểm đầu của quốc lộ 14.
Nhánh Tây
Đường Tây Trường Sơn trước đây, cũng được gọi là quốc lộ 15 nhánh tây. Đường đi theo hướng tuyến sau: Từ xã Vĩnh Sơn men theo rừng núi Kẻ Bàng và giao với đường 20 quyết thắng. Đây là tuyến đường được lực lượng thanh niên xung phong ở độ tuổi 20, phá núi mở đường từ động Phong Nha xuyên qua rừng già Kẻ Bàng trong những năm 1967, 1968 nối vào nhánh Tây đường Trường Sơn, nên được đặt tên là tuyến đường 20. Trên tuyến đường này hiện nay vẫn còn nhiều vết tích của một thời gian khổ của lực lượng thanh niên xung phong. Điển hình là di tích hang 8 cô, nơi tưởng nhớ đến 8 cô gái mở đường đã anh dũng hy sinh. Bây giờ cả khu vực rừng núi nơi đây là vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng. Nơi vừa được phát hiện ra hang Sơn Đoòng dài nhất thế giới với chiều dài trên 6,5km, chiều rông của hang là 200m và chiều cao là 120m.. Hang là một trong quần thể trên 150 hang động tại nơi đây tạo cho nơi đây thành một nơi kỳ vị nhất thế giới.
Nhánh Tây Trường Sơn đi tiếp qua các địa danh: Rinh Rinh, Bến Đường, Làng Sóc, A Roòng, A Xóc (huyện Quảng Ninh-Quảng Bình), Khe Sanh (huyện Hướng Hóa –Quảng Trị )và giao với quốc lộ 9.
Khe Sanh nằm trong một thung lũng của dãy núi Trường Sơn, phía Tây tỉnh Quảng Trị, giáp biên giới Việt Nam
Quân đội Mỹ đã thiết lập căn cứ Khe Sanh (tại Khe Sanh) và lập hàng rào điện tử McNamara. với hy vọng sẽ ngăn chặn được sự chi viện từ miền Bắc vào miền Nam của quân đội nhân dân Việt Nam
Tại Khe Sanh đã diễn ra những trận đánh lớn trong chiến dịch Đường 9 - Khe Sanh năm 1968, chiến dịch Đường 9 - Nam Lào năm1971. quân đội nhân dân Việt Nam đã chiến thắng và giải phóng toàn bộ tỉnh Quảng Trị, góp phần quyết định cho chiến dịch Hồ Chí Minh, đánh chiếm Sài Gòn giải phóng hoàn toàn miền Nam vào ngày 30/4/ năm 1975.
Như vậy quốc lộ 15 có tổng chiều dài 706 km, trước đây mặt đường rộng từ 3,5 m đến 5 m, chạy qua vùng rừng núi, nhiều đèo, dân cư thưa thớt. Trên đường có 107 cầu (tải trọng từ 8 tấn đến 30 tấn), có 33 ngầm và đập tràn. Đây là nền móng của đường Hồ Chí Minh, đã được nâng cấp giai đoạn 1với mặt đường rộng được thảm bê tông nhựa, hầu hết các cầu trên tuyến đều đã được xây dựng mới. Toàn bộ tuyến đường Hồ Chí Minh hiên nay từ Hà Nội đến vùng núi Tây Nguyên, trong đó có nhiều trùng với quốc lộ 15 đều đảm bảo kỹ thuật an toàn giao thông, việc đi lại êm thuận và thông suốt./
Chu Đức Soàn
0 comments:
Post a Comment