Ứng dụng GIS trong kiểm soát và dự báo dịch bệnh tả

Vi khuẩn Tả

Bệnh tả là một loại dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm đối với con người, hiện vẫn lưu hành ở nhiều địa phương, nó không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, mà còn tác động xấu đến phát triển kinh tế- xã hội. Trong lịch sử các vụ dịch tả từng được coi như một thảm họa do tỷ lệ tử vong cao, lây lan nhanh, phạm vi ảnh hưởng rộng và khó kiểm soát.

Từ năm 2007 đến nay, dịch bệnh tả lại tiếp tục bùng phát tại nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước, với tổng số hơn 4130 ca mắc bệnh tả được ghi nhận trong 3 năm từ năm 2007- 2009. Trong đó Bắc Ninh là một trong những tỉnh có tần xuất xuất hiện các đợt dịch cao (3/4 đợt), số ca mắc tả cũng cao so với các tỉnh, thành phố khác trong cả nước, với 237 ca mắc bệnh tả được ghi nhận trong 3 năm.

Năm 2010 Bắc Ninh tiếp tục được ghi nhận một số ca mắc bệnh tả, và dự báo dịch tả sẽ tiếp tục xuất hiện trên địa bàn tỉnh trong những năm tới. Để chủ động phòng tránh dịch bệnh tả tái phát gây ảnh hưởng tới sức khỏe nhân dân, cùng với các biện pháp chuyên môn như: Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ học, phương pháp phòng và trị bệnh, nắm rõ các yếu tố nguy cơ gây nhiễm tả để chủ động ngăn chặn dịch bệnh từ vòng ngoài… Thì việc triển khai ứng dụng Hệ thống thông tin địa lý (GIS) trong kiểm soát và dự báo dịch bệnh tả trên địa bàn tỉnh được xem như một giải pháp mang tính khả thi cao, để giúp ngành Y tế và chính quyền các cấp có những can thiệp phù hợp nhất nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống dịch tả.

GIS là một công cụ máy tính để lập bản đồ và phân tích các sự vật, hiện tượng thực trên trái đất. Công nghệ GIS kết hợp các thao tác cơ sở dữ liệu thông thường (như cấu trúc hỏi đáp) và các phép phân tích thống kê, phân tích địa lý. Trong đó phép phân tích địa lý và hình ảnh được cung cấp duy nhất từ các bản đồ. Những khả năng này là đặc điểm nổi bật để phân biệt GIS với các hệ thống thông tin khác và khiến cho GIS có phạm vi ứng dụng rộng trong nhiều lĩnh vực khác nhau (phân tích các sự kiện, dự đoán tác động và hoạch định chiến lược).

Trong y tế GIS được sử dụng như là một công cụ nghiên cứu dịch bệnh để phân tích nguyên nhân bùng phát và lây lan của dịch bệnh trong cộng đồng. Xác định vị trí của ca bệnh và xây dựng bản đồ dịch tễ học trong các vụ dịch tả có vai trò quan trọng trong nghiên cứu dịch tễ học. Phân tích không gian cũng có ý nghĩa trong phân tích các vụ dịch và giám sát bệnh tả. Phương pháp nghiên cứu này sẽ sử dụng máy định vị toàn cầu (GPS) để xác định tọa độ các ca bệnh tả một cách chính xác đến từng hộ gia đình. Kết hợp với phần mềm phân tích không gian Arc GIS 9.3, SaTScan 7.0.3 để vẽ bản đồ dịch tễ và mô tả sự phân bố dịch bệnh tả trên địa bàn, phân tích sự thay đổi của bệnh tả theo thời gian tại các cộng đồng dân cư.

Việc sử dụng phương pháp phân tích dịch tễ học không gian thông qua ứng dụng hệ thống thông tin địa lý và thiết bị định vị toàn cầu để mô tả sự phân bố tọa độ, qua đó phân tích mối quan hệ giữa các ca bệnh, chùm ca bệnh chính xác, khoa học nhất. Từ đó giúp kiểm soát tình hình dịch bệnh tả một cách triệt để nhất.

Ứng dụng hệ thống thông tin địa lý (GIS) trong kiểm soát và dự báo dịch bệnh tả sẽ đem lại một hướng đi mới, thiết thực để xác định tính chính xác sự phân bố của dịch bệnh cũng như các yếu tố có thể liên quan trong bối cảnh vụ dịch. Nhờ vậy mà ngành chức năng phân tích vụ dịch một cách sâu sắc, triệt để hơn, để triển khai công tác phòng chống dịch tả trên địa bàn tỉnh một cách hiệu quả hơn.

Thái Uyên- Báo Bắc Ninh